Skuteczne, mycie elektroniki oraz elemenów na płytach PCB
Zacznijmy od bezwzględnie, najważniejszej rzeczy…
Trzeba mieć świadomość, że mycie płyty to ostateczna konieczność.
Jeśli się zdecydujemy na mycie, to na samym początku – Odłączmy płytę/urządzenie od źródła zasilania i dajmy czas na jej samorozładowanie.
Trzeba do tego, bezwzględnie usunąć wszelkie źródła zasilania, np. Odłączyć zasilacz, wyjąć baterie, bądź akumulatory, także sprawdzić rozładowanie super kondensatorów, itp.
Warto zacząć od zwykłego odkurzania (mniej kurzu w pomieszczeniu), a później aby pozbyć się pozostałości kurzu itp,
przedmuchania sprężonym powietrzem (najlepiej na wolnym powietrzu), co powinno wystarczyć w 90 % przypadków. Na koniec można doczyścić poszczególne miejsca szczoteczką, najlepiej z włókna szklanego.
UWAGA, nie polecam stosowania sprężonego powietrza w Sprayu, tam znajduje się tak na prawdę zamiast powietrza, gaz – propan/butan.
Ponieważ ten gaz, często pozostawia po sobie ślady, które mogą przewodzić tzw. prąd resztkowy (różnicowy).
Następnie najlepiej użyć do mycia wodę destylowaną, bądź demineralizowaną.
Ale ze względu na ich koszt, będzie lepiej na początek użyć zwykłej wody, aby na końcu tylko przepłukać w czystej wodzie demineralizowanej (która nie przewodzi prądu), następnie koniecznie wymyć w IPA – izopropanolu, który zaabsorbuje resztki wody i szybko odparuje.
Zamiast od razu myć w kąpieli, może się okazać że wystarczy woda z płynem do mycia naczyń, w spryskiwaczu (bądź dedykowany do tego celu preparat), która pozwoli usunąć z powierzchni brud, nie mocząc tak mocno elementów.
Z moich doświadczeń najlepiej do usuwania tłustego brudu, sprawdzał się płyn Fair cytrynowy.
Ale to kwestia indywidualna i własnych doświadczeń.
Trzeba użyć nieco wyobraźni aby wszystko zweryfikować, przed przystąpieniem do takich czynności.
Ważne jest, aby kąpiel trwała jak najkrócej, tylko niezbędne minimum, aby pozbyć się zanieczyszczeń.
Dobrze aby temperatura kąpieli była przynajmniej w granicach 40-50 stopni – wówczas brud szybciej się usunie.
Gdyż im dłużej trzymamy w wodzie (itp.), to rośnie ryzyko wnikania wody w niechciane miejsca.
W skrajnych przypadkach, woda się może dostać również pomiędzy warstwy PCB.
Takiego czegoś później raczej nie da się pozbyć, choć można próbować odparować poprzez wielodniowe/wielotygodniowe, pozostawienie płyty, najlepiej w neico podwyższonej temperaturze.
Stąd warto takiego mycia używać jako ostateczność.
Resztki wody mogą niestety pozostać w trudnodostępnych miejscach, np. pod układami BGA, bądź dokładnie przylegającymi układami scalonymi, itp.
Ze względu na koszy, można najpierw zastosować do mycia, najpierw zwykłej wody, później demineralizowanej, a na koniec mycie w izopropanolu.
Można od razu tylko w izopropanolu, ale to podwyższy koszty.
Następnie stosujemy przedmuchanie kompresorem, oraz pozostawienie na 24 godziny w cieple np. obok kaloryfera – min. 24 lub 48 godzin, powinno usunąć to wilgoć po myciu na PCB na 99,9%.
UWAGA – Czego nie wolno myć:
Miejsca z których woda ma utrudniony odpływ i parowanie.
W szczególności:
- Klawiatur:
- Wyświetlaczy
- Mikrofonów
- Głośników
- transformatorów
- Dławików
- Cewek ekranowanych, (głównie tych z rdzeniami)
- Silników
- Serwomechanizmów
- Przekaźników
- Kamer
- różnych Przełączników (w szczególności skomplikowanych / zabudowanych)
Tam zwykle woda nie da się prosto usunąć, ma trudności z odparowaniem, i pozostająca tam dłuższy czas wilgoć, wewnątrz doprowadzi do erozji/korozji elementów bądź ich złączy.
Reszta elektroniki, szczególnie w technologii THT, powinna to wszystko wytrzymać.
- Gniazda
- Rezonatory,
- Diody,
- układy scalone
- Różne proste złącza (gdzie woda może łatwo odparować)
- Oporniki,
- kondensatory,
- tranzystory
Choć trzeba uważać, gdyż szczególnie po zalaniu może nastąpić już erozja w niektórych miejscach, i podczas mycia mogą odpaść różne elementy, szczególnie typu rezystory bądź kondensatory.
Warto więc przed tym wykonać dokładne zdjęcia płyty, przed naprawą, aby wiedzieć w razie czego, skąd „wypadł” taki element.
Ograniczenia mycia płytek PCB
Mycie płytek PCB, choć niezbędne, wiąże się z pewnymi ograniczeniami i wyzwaniami. Oto najważniejsze z nich:
Uszkodzenie delikatnych elementów:
Mechaniczne uszkodzenia: Nieostrożne obchodzenie się z płytką może spowodować zerwanie ścieżek lub uszkodzenie elementów.
Trzeb róznież pamiętać, że im mniejsze elementy na płytce, tym trudniejsze jest ich skuteczne oczyszczenie bez ryzyka uszkodzenia
Unikaj zbyt dużego nacisku podczas czyszczenia, aby nie uszkodzić elementów na płytce.
Dobrze dobrać środki czyszczące do rodzaju zanieczyszczeń i materiałów użytych na płytce.
Trzeba podjąć wszelkie środki ostrożności, aby zminimalizować ryzyko uszkodzeń!
Środki czyszczące:
Specjalistyczne środki czyszczące:
- Alkohol izopropylowy (IPA): Jest to jeden z najbezpieczniejszych i najskuteczniejszych środków do czyszczenia elektroniki. Dobrze rozpuszcza tłuszcz i pozostałości topnika, a szybko odparowuje, nie pozostawiając smug.
- Woda destylowana: Można jej użyć do spłukiwania pozostałości środków czyszczących, ale należy uważać, aby nie dostała się do wnętrza urządzenia.
- Alkohol izopropylowy (IPA): Jest to jeden z najbezpieczniejszych i najskuteczniejszych środków do czyszczenia elektroniki. Dobrze rozpuszcza tłuszcz i pozostałości topnika, a szybko odparowuje, nie pozostawiając smug.
- Woda destylowana/demineralizowana: Można jej użyć do spłukiwania pozostałości środków czyszczących, ale należy uważać, aby nie dostała się do wnętrza urządzenia.
- Zbyt agresywne środki czyszczące: Mogą uszkodzić powłoki ochronne, lutowania lub same elementy elektroniczne.
- Zbyt wysoka temperatura: Może doprowadzić do odkształcenia lub topnienia niektórych materiałów.
- Unikaj stosowania środków czyszczących na bazie rozpuszczalników organicznych, takich jak benzen czy aceton, ponieważ mogą uszkodzić niektóre tworzywa sztuczne.
- Nie używaj ściereczek papierowych ani innych materiałów, które mogą pozostawiać włókna.Nie kieruj strumienia powietrza bezpośrednio na delikatne elementy, takie jak kondensatory elektrolityczne.
Pamiętaj, że ręczne czyszczenie elektroniki wymaga ostrożności i cierpliwości.
Jeśli masz wątpliwości co do swoich umiejętności, lepiej zleć to zadanie profesjonalistom.
